Roman/Öykü İnceleme Plânı

1. Bibliyografik künye: Kitabın adı, yazarı, çevirmeni, yayınevi, baskı sayısı, yayın yeri ve yılı, sayfa sayısı.

2. YAPI

A) OLAY ÖRGÜSÜ:

Metindeki olay örgüsü nedir?

Eserdeki çatışma nasıl ortaya çıkıyor?

Düğüm noktası nedir?

B) ŞAHIS KADROSU:

Roman/öykü kahramanları arasındaki ilişkiyi gösteren “ilişki ağı” tablosu çizilir.

Tip ve karakterler belirlenir.

Karakter analizi yapılır. Analiz yapılırken şu soruların cevabı aranır:

<Karakterin olay örgüsündeki işlevi ne?

<Karakterin fiziki ve ruhsal özellikleri nasıl?

<Karakterin sosyal durumu ne?

<Yazarın karaktere karşı takındığı tavır nasıl?

<Kahraman eser boyunca değişim/dönüşüm yaşıyor mu?

Baş kahraman ve diğer kahramanlar arasındaki ilişkiler belirlenir.

C) ZAMAN:

Olay (öykü) zamanı belirlenir.

Söylem (anlatma) zamanı belirlenir.

Romanın/öykünün geçtiği dönem ve özellikleri belirlenir.

D) MEKÂN:

Mekân-olay örgüsü, mekân-insan, mekân-zaman ilişkisi belirlenir.

Mekân tasvirleri değerlendirilir.

Mekânın simgesel bir anlamı var mı?

3. TEMA:

Metnin teması ya da temaları belirlenir ve yorumlanır.

4. ANLATIM:

A) Anlatıcı ve bakış açısı

Bakış açısı ve anlatıcı türü belirlenir.

Metin-anlatıcı ilişkisi değerlendirilir.

B) Dil:

Eserin dil özellikleri değerlendirilir. (Argo, ağız, yabancı kelimeler, terimler, imgeler, yan anlam değerleri, semboller, alegoriler…)

C) Anlatım teknikleri:

Metinde kullanılan anlatım teknikleri belirlenir. (Anlatma, gösterme, diyalog, monolog, iç diyalog, iç monolog, bilinç akışı, açıklama, kolaj, tasvir, tahlil, parodi, ironi…)

5. ANLAM VE YORUM:(Romanın arka plânı)

Yazar metni ne için yazmış? Metnin iletisi ne?

Eserin felsefe, psikoloji, sosyoloji, tarih gibi disiplinlerle nasıl bir bağı var?

Metin hakkında inceleme yapan yazar ve eleştirmenlerin görüşü ne?

6. METİNLERARASILIK:

Metnin kendisinden önce yazılmış olan metinlerle ilişkisi ne?

Metnin kendisinden sonra yazılmış olan metinlerle ilişkisi ne?

7. YAZAR VE ESERİ:

Yazarın biyografisi ile eseri arasındaki bağlantılar belirlenir.

 

Hazırlayan: Sibel Yılmaz

ODTÜ, Türk Dili Bölümü

 

Not: Aşağıdaki bağlantıdan Bilgi Üniversitesi Türk Dili Birimi tarafından hazırlanan “Kurmaca İnceleme Soruları”na göz atabilirsiniz:

http://tk.bilgi.edu.tr/?m=16#2