-Batuhan

İnsan seferde veya arazide olunca evdeki hesap çarşıya uymuyor. Genel olarak besin zincirini anlatan son bir yazı yazmayı düşünüyordum, derken bir de bakmışım çalışma alanımıza varmışız. 31 Mart’ta buranın saatiyle 20:40’ta gemimiz tam gaz seferi durdurdu ve motorlarını yerini korumak için kullanmaya başladı. Boş bir vaktimde bu teknoloji ile ilgili daha ayrıntılı bilgi alırsam sizlerle paylaşmak isterim. Gemi seyrini bitirdikten sonra oşinografinin temeli diyebileceğimiz CTD için hazırlıklara başlandı. CTD, Conductivity (iletkenlik), temperature (sıcaklık) ve depth (derinlik) sözcüklerinin kısaltması. İletkenlik su kütlesinin tuzluluğunu ölçmenin dolaylı ancak güvenilir bir yolu. Sıcaklık ve tuzluluk suyun yoğunluğunu etkileyen temel faktörler. Yoğunluk da suyun kimyasından akıntı sistemlerine, hatta larvaların yayılışına kadar bir çok şeyi etkileyen önemli bir özellik. Farklı derinliklerde suyun yoğunluğunu bilmek o noktadaki su kolonunun özelliklerini modellerde kullanmak için bir anahtar. Denizbilim ilerledikçe bu sensörlere bulanıklığı da ölçen florometre ve oksijen sensörleri de eklenmiş, böylece denizler hakkında daha çok veri üretip daha sağlam teoriler üretebilir hale gelmişiz. Aynı zamanda Nansen Şişesi adı verilen örnekleyiciler ve bu şişelerin kapanmasını kontrol eden sistem sayesinde farklı derinliklerden örnekler de alabiliyoruz.

Ekran sayısı, sensörlerin kalitesi ve şişe büyüklüğü dışında CTD atılması olayı deniz bilimde dünya lideri Woods Hole ile ODTÜ’de aynı. Telsizler vızıldıyor, vinç kükrüyor, rozet suya inip, pompa çalışmaya başlayınca CTD ölçümleri başlıyor.

CTD verilerini henüz bilgisayarıma aktaramadığım için grafikleri koyamıyorum; bir blogta çok çok derin oşinografik yorumlar yapmaya da gerek yok ancak şunu söyleyebilirim ki, bulunduğumuz bölgede fitoplankton miktarı çok yüksek değil (florometre sayesinde bunu söyleyebiliyoruz); yüzeyde ısınan denizlerde (yazın Akdeniz gibi) beklendiği üzere görece yüzeye yakın derinliklerde ani bir sıcaklık düşüşü ve tabakalanma oluşuyor. bir de, bulunduğumuz bölgede çözünmüş oksijen miktarı oldukça düşük. CTD, 2500 metre olan derinliğe yaklaştığında birden bire florometre değerleri düşüyor, bu da suyun bulanıklaşması demek oluyor; tebrikler, hidrotermal aktiviteyi derinlere inmeden de gözlemlediniz! CTD yukarı çıkarken 2500 metre ve farklı derinliklerde şişeler örnekleme için kapatıldı, bu örnekler gemimizdeki mangan çalışan insanlar tarafından kullanılacak. Önümüzdeki günlerde yapılacak derin deniz örneklemelerinde ben de metagenom için örnek almayı planlamaktayım. 31 mart oldukça uzun bir gün oldu; 1 nisan yani bugün de erken başladı. Alvin ilk dalışını yaptı, örneklerimizi yerlerine yerleştirdikten sonra bu yazıyı yazdım, yarın Alvin daldıktan hemen sonra bugünün olaylarından ve hayatımda gördüğüm ilk Riftia’dan bahsedeceğim.