Milli Eğitim Bakanlığı öğretim programları 2017 yılında yenilenmiştir. Bu kapsamda ilkokul 1. sınıf Matematik Dersi Öğretim Programında “Sayılar ve İşlemler” öğrenme alanında bulunan kazanımlar şunlardır (Kesirler hariç). İlk Adım projesinde bu kazanımlar ele alınmaktadır.
Doğal Sayılar
M.1.1.1.1. Rakamları okur ve yazar.
a) Rakam ile sayı arasındaki fark vurgulanır.
b) Rakamların yazılış yönüne dikkat ettirilir.
M.1.1.1.2. Nesne sayısı 20’ye kadar (20 dâhil) olan bir topluluktaki nesnelerin sayısını belirler ve bu sayıyı rakamla yazar.
a) Sayma çalışmaları yapılırken son söylenen sayının nesne miktarını ifade ettiği fark ettirilir.
b) 20’ye kadar olan bir sayıya karşılık gelen çokluğun belirlenmesi sağlanır.
c) “Önce”, “sonra” ve “arasında” ifadeleri kullanılarak 20’ye kadar olan sayılar arasındaki ardışıklık ilişikisinin kavranması sağlanır.
M.1.1.1.3. 100’e kadar (100 dâhil) ileriye doğru birer, beşer ve onar ritmik sayar.
a) Sayılar öğrenildikçe aşamalı olarak 100’e kadar sayma çalışmaları yapılır.
b) Verilen herhangi bir sayıdan başlatılarak da sayma yaptırılabilir.
c) Beşer ritmik saymalar 5’in katlarından, onar ritmik saymalar 10’un katlarından başlatılır.
ç) 20’den büyük sayıları yazma çalışmalarına yer verilmez.
M.1.1.1.4. 20’ye kadar (20 dâhil) ikişer ileriye, birer ve ikişer geriye sayar.
a) Sayma, somut nesnelere dayalı olarak yaptırılır.
b) Sayma çalışmalarında verilmeyen ögeyi bulmaya yönelik örneklere yer verilir. Örneğin 14, 12, 10, _ , 6, 4
M.1.1.1.5. 20’ye kadar (20 dâhil) olan sayılarda verilen bir sayıyı, azlık-çokluk bakımından 10 sayısı ile karşılaştırır.
M.1.1.1.6. Miktarı 10 ile 20 (10 ve 20 dâhil) arasında olan bir grup nesneyi, onluk ve birliklerine ayırarak gösterir, bu nesnelere karşılık gelen sayıyı rakamlarla yazar ve okur.
M.1.1.1.7. Nesne sayıları 20’den az olan iki gruptaki nesneleri birebir eşler ve grupların nesne sayılarını karşılaştırır.
Karşılaştırma yaparken “eşit, daha çok ve daha az” ifadeleri kullandırılır
M.1.1.1.8. 20’ye kadar (20 dâhil) olan sayıları sıra bildirmek amacıyla kullanır.
Doğal Sayılarla Toplama İşlemi
M.1.1.2.1. Toplama işleminin anlamını kavrar.
a) Toplama işleminin aynı türden nesneleri (toplanabilir olanları) bir araya getirme, ekleme anlamları modelleme çalışmalarıyla fark ettirilir.
b) İçinde toplama anlamı bulunan günlük hayat durumları yoluyla öğrencilerin yeterince deneyim kazanmalarına özen gösterilir.
M.1.1.2.2. Toplamları 20’ye kadar (20 dâhil) olan doğal sayılarla toplama işlemini yapar.
a) Toplama işleminin sembolü (+) ve eşit işareti (=) tanıtılır ve anlamları üzerinde durulur.
b) İşlem öğretiminde problem durumlarından yola çıkılmasına dikkat edilir.
c) Öğrenci işleme ait matematik cümlesini yazar ve modelle gösterir.
ç) Toplanan, toplam ve toplama terimlerinin anlamları vurgulanır.
d) Yan yana ve alt alta toplama işlemi yaptırılır. Alt alta toplama işlemi verilirken işlem çizgisinin eşit işareti ile benzer anlam taşıdığı vurgulanır.
e) Toplama işleminde sıfırın etkisi açıklanır.
f) Öğrencilerin işlemi seslendirmeleri (sesli olarak işlemi açıklamaları) istenir. Örneğin 5+2=7 işleminde “Beş artı iki eşittir yedi.” veya “Beş iki daha yedi eder.” veya “Beş ile ikiyi toplarsak yedi eder.” gibi açıklama yapmaları istenir.
g) Toplamları 10 veya 20 olan sayı ikilileri ile çalışılır.
h) 20’ye kadar olan doğal sayıları iki doğal sayının toplamı biçiminde yazma çalışmalarına yer verilir.
ı) Eldeli toplama işlemine yer verilmez.
M.1.1.2.3. Toplama işleminde toplananların yerleri değiştiğinde toplamın değişmediğini fark eder.
Bu durumun, toplamanın değişme özelliği olarak adlandırıldığı belirtilmez.
M.1.1.2.4. Toplamları 20’yi geçmeyen sayılarla yapılan toplama işleminde verilmeyen toplananı bulur.
a) İlk aşamada toplananlar verilip öğrencilerin toplamı bulmaları istenir. İkinci aşamada birinci toplanan ve toplam verilir, ikinci toplananı bulmaları istenir. Son aşamada ise ikinci toplanan ve toplam verilir, birinci toplananı bulmaları istenir. Örneğin (sonucu 12 olan işlemler) sayılarla işlemlere geçmeden önce 12 sayısının toplamını oluşturan görsel modeller kullanılmalıdır. 12 yerine farklı sayılar da kullanılabilir.
• 8 bilyem vardı. 4 tane de kardeşim verdi. Kaç bilyem oldu?
• 8 bilyem vardı. Kardeşimin verdiği bilyelerle toplam 12 bilyem oldu. Kardeşim bana kaç bilye verdi?
• Bir miktar bilyem vardı. 4 bilye de kardeşim verdi. Toplam bilyelerim 12 tane oldu. Daha önce kaç bilyem vardı?
b) Çıkarma işlemi yapılmaz, üzerine ekleme anlamı vurgulanarak işlem yapılır.
c) Bu çalışmalar yapılırken model kullanmaya özen gösterilir.
M.1.1.2.5. Zihinden toplama işlemi yapar.
a) Toplamları 20’yi geçmeyen sayılarla zihinden işlem çalışmaları yapılır.
b) Öğrencilerin zihinden işlem stratejileri geliştirmelerine imkân verilir. Örneğin sayı ikilileri, üzerine ekleme, 10’a tamamlama gibi stratejiler bu sınıf seviyesinde kullanılabilir.
M.1.1.2.6. Doğal sayılarla toplama işlemini gerektiren problemleri çözer.
a) Tek işlem gerektiren problemler üzerinde çalışılır.
b) Problem kurmaya yönelik çalışmalara da yer verilir.
Doğal Sayılarla Çıkarma İşlemi
M.1.1.3.1. Çıkarma işleminin anlamını kavrar.
20’ye kadar (20 dâhil) olan bir çokluktan belirtilen sayı kadarı ayrılarak çıkarma işleminin belirli bir sayıdaki nesneden eksiltme anlamı üzerinde durulur.
M.1.1.3.2. 20’ye kadar (20 dâhil) olan doğal sayılarla çıkarma işlemi yapar.
a) Çıkarma işleminin sembolü (–) tanıtılır.
b) Öğrenci işleme ait matematik cümlesini yazar, modelle gösterir ve açıklar.
c) Uygun problem durumları kullanılır.
ç) Çıkarma, eksilen, çıkan, fark ve eksi terimlerinin anlamları vurgulanır.
d) Yan yana ve alt alta çıkarma işlemi yaptırılır.
e) Öğrencilerin işlemi seslendirmeleri (sesli olarak işlemi açıklamaları) istenir. Örneğin 7 – 2 = 5 işleminde “Yedi eksi iki eşittir beş.” veya “Yediden iki çıktı beş kaldı.” veya “Yedi ile ikinin farkı beştir.” gibi açıklama yapmaları istenir.
f) Birbirine eşit iki doğal sayının farkının “sıfır” olduğu gösterilir.
M.1.1.3.3. Doğal sayılarda zihinden çıkarma işlemi yapar.
a) 20’ye kadar (20 dâhil) olan iki doğal sayının farkını zihinden bulur.
b) Onluk bozarak çıkarma yönteminden bahsedilmez.
M.1.1.3.4. Doğal sayılarla çıkarma işlemini gerektiren problemleri çözer.
a) Tek işlem gerektiren problemler üzerinde çalışılır.
b) Problem kurmaya yönelik çalışmalara da yer verilir.